مقاله شناخت انواع هیجانات و مهارتهای سازگاری با آنها

خلاصه
هیجان که ترجمه واژه Emotion است سه مولفه اساسی دارد : 1- مولفه های شناختی 2- مولفه های فیزیولوژیکی و 3- مولفه های رفتاری .هیجانها در بشر بسیار و متنوع است تعدادی از آنها چون هیجان ترس ، عشق ، خشم ذاتی هستند ولی بقیه رفتارهای هیجانی ناشی از یادگیری است و یادگیری هیجانها در بشر از طریق شرطی سازی سر مشق و امثله ، آزمایش و خطا و از راه اخذ تجربه شخصی صورت می گیرد از جمله مهمترین رفتارهای هیجانی که از طریق یادگیری بدست می آید ، عبارتنداز تعجب ، اندوه ، انزجار ، شادی ، ترس ، خشم و…
هیجانها هم فایده دارند و هم مضر هستند . فواید هیجانها عبارتنداز :.

فواید هیجانها :
1- زندگی را روح می بخشد .
2- ایجاد همبستگی اجتماعی می کند
3-پایه کارهای هنری هستند
4- نیروی بدنی و فکری را زیاد می کند
5- خاصیت داروی مقوی دارند
6- ما را وادار می سازد که خود را برای مقبول افتادن آراسته سازیم .

مضرات هیجانات عبارتند از : 1- امکان واداشتن فرد به عمل ناشایست 2- امکان تحت الشعاع قرار دادن قوای عقلی 3- امکان گمراه کردن شخص به راههای نامطلوب 4- امکان اتلاف وقت 5- امکان خطرات جانی .

برای اینکه بتوانیم باهیجانات سازگاری داشته باشیم باید مهارتهای سازگاری با هیجانات (بلوغ هیجانی ) را بدست آوریم : که عبارتند از :
1- رها کردن رفتارهای هیجانی نامطلوب
2- ایجاد کردن رفتارهای هیجانی مطلوب در خود.
3- آگاهی از هیجانات خود .
4- استفاده مناسب از هیجانات
5- کنترل تظاهرات هیجانی
6- برقراری توازن میان هیجانات .

بنابراین لازم است آن نوع رفتارهای هیجانی که موجبات سعادت ما را فراهم می سازد بیاموزیم به عبارت دیگر سعی کنیم با هیجانات سازگاری داشته باشیم و تا به بلوغ هیجانی نایل شویم .

مقدمه
هیجانها نقش مهمی در زندگی ما ایفا می کنند . آنها به رویاها ، خاطرها و ادراک های ما جان می بخشند و وقتی که دچار اختلال شوند ، مهم عمده ای در اختلالهای روانی به عهده دارند . اما مقصود ما از واژه هیجان چیست ؟ هیجانها معمولا” به احساسها و واکنشهای عاطفی اشاره دارند و هر هیجان از سه مولفه اساسی برخوردار است :
1- مولفه شناختی : افکار ، باورها و انتظارهایی که نوع و شدت پاسخ هیجانی را تعیین می کنند . آن چه برای یک فرد فوق العاده لذتبخش است ، ممکن است برای دیگری کسل کننده یا آزارنده باشد
2-مولفه های فیزیولوژیکی :که شامل تغییرات جسمی در بدن است برای مثال ، هنگامی که بدن از نظر هیجانی به واسطه ترس یا خشم برانگیخته می شود ، ضربان قلب فزونی می گیرد ، مردمکها گشاده می شوند و میزان تنفس افزایش می یابد .
3- مولفه های رفتاری : به حالتهای مختلف تجلی هیجانها اشاره می کند . جلوه های چهره ای حالتهای اندام و حرکتهای بیانگر ، و آهنگ صدا همراه با خشم ، لذت ، غم و هیجانهای دیگری تغییر می کنند .

هیجان چیست ؟
در زبان انگلیسی و فرانسه کلمه هیجان ( emotion) می باشد که از اصل لاتین emovere گرفته شده اند که معنی آن تحریک و تهییج است . هیجان ما را تحریک می کند و گاه ما را وادار می کند که خود را تحریک کنیم . گاه نیز هیجان ما را مجبور می کند کاری بکنیم یا چیزی بگوئیم که از عادات ما دور است در مورد تعاریف هیجان اختلاف نظریه های بیشتری وجود دارد و نظریه های مختلفی در مورد تعاریف های هیجان ارائه شده است که عبارتند از :

نظریه های رفتاری
به نظر واتسون: هیجان(( یک طرح واکنش ارثی است که متضمن تغییرات زیادی در مکانیزمهای بدن به طور کلی و در سیستمهای غددی و اشیایی به طور خاص می باشد .))
به نظر تولمن : هیجان ((یک تمایل یا کشش به سوی نوع خاص از نتیجه رفتار و یا تمایل به نوع خاصی از پاسخ موثر بر محرک می باشد .))
به نظر اسکیز :هیجان (( یک حالت خاص توانایی یا ضعف در یک یا چند پاسخ که توسط یک عمل از یک مجموعه عملیات ایجاد می شود .))

نظریه روانکاوی
به نظر فروید هیجانات (( فرایندهای تخلیه روانی است که آخرین حالت آن به عنوان احساس درک می شود .))
به نظریه راپاپورت : هیجانات : تجلی تعارض غریزی است .

نظریه انگیزشی
به نظر یانگ :هیجان (( نوعی بر آشفتگی شدید در فرد به عنوان یک کل است که در اصل ماهیت روانشناختی دارد و متضمن رفتار ، تجربه آگاهانه و تغییرات درونی است .))
به نظر ویلیام جمیز :هیجان : ((تغییرات جسمی مستقیما” به دنبال ادراک یک واقعیت هیجان انگیز حاصل می شود ، و احساسات ما از این تغییرات در حال انجام همان هیجان است .))
بالاخره با توجه به تعاریف ارائه شده هیجانها دارای مشخصات زیرهستند

1- هیجان ما در اثر یک نوع انگیزه ای به وقوع می پیوندند .
2 -حالت شدید هیجانی با تغییرات بدنی توام هستند .
3- یک نوع تظاهرات قابل مشاهده دارند.
4- معمولا” ما را آگاه می سازد که حالت انفعالی ما از صورت طبیعی و معمولی بطور ناگهان خارج شده اند .