مقاله جایگاه محبت و مهرورزی در اسلام

مقدمه:
سخن را با کلام زیبای مولا علی (ع) و امام صادق (ع) آغاز می کنیم که فرمود: «راس العقل السودد الی الناس» و «وهل السیس الا الحب». مولا علی (ع) اساس و محور عقل و خرد را دوستی میداند و امام صادق (ع) می فرمایند دین جز محبت نیست و یکی از اساسی ترین رموز موفقیت پیامبر (ص) که امسال نیز از سوی مقام معظم رهبری به نام سال پیامبر اعظم (ص) نامیده شده، عشق و محبت و مهر به مردم است.

و رئیس جمهور مردمی و محبوب نیز در آغاز سال تحصیلی (85-86) فراخوان پرسش مهر 7 را با محوریت محبت و مهرورزی مطرح فرمودند. امید است مدیران و اولیای محترم مدارس و کلیه ی دست اندرکاران نظام تعلیم و تربیت از حوزه های صف تا ستاد با تمهید مقدمات لازم و اطلاع رسانی دقیق، مناسب و بموقع، زمینه ی اجرای مطلوب و موثر این فراخوان بزرگ را فراهم نمایند.

جایگاه محبت و مهرورزی در اسلام:
محبت زیباست زندگی زیباست٬ انسان زیباست٬ ارتباطات انسانی و عشق ورزی زیباست. صمیمیت و محبت زیباست ولی در این راه آرزوها و خواسته ها و کمبود ها و عقده ها٬ سنت ها و بی مهری ها٬ ظلم ها و هر چیز که به گذشته و آینده وابسته است٬ موانع بزرگی هستند و ما را دچار حالت مستی و خواب سنگینی می کند.

پدیده های زندگی نباید ما را از یاد خود غافل کنند. زندگی و تمام پدیده های خوب و بدش، نباید ما را از عشق و انسانیت و پاکی غافل کنند. تمام پدیده ها بهانه اند. وسیله اند. به عشق فکر کنید. با عشق روح خود را پاک تر و پاک تر کنید. وجودتان مهم ترین است.

زندگی و ارتباطاتتان و مسائل جانبی اهمیت زیادی ندارند. راستی را از یاد مبرید. زندگی و تمام پدیده های آن را به چشم وسیله ببینید. وسیله ای برای به دست آوردن معصومیت از دست رفته. برای درک هر چه بیشتر عشق و رهایی و زندگی در آغوش عشق… رسیدن به شادی ملکوتی و جاویدان و … احساس تنهایی حالتی کاملاً غیر طبیعی است و یک نوع مشکل روحی است. احساس تنهایی یعنی ضعف و ناتوانی. با تجربه آگاهانه دوستی می توان آن را درک کرد و پس از درک دیگر عذاب نیست، لذت است. فقط با درک احساس تنهایی و دوستی
می توان از تنهایی لذت برد.

مهرورزی:
مهرورزی، یکی از شیرین ترین و دلپذیرترین مفاهیم و واژه های زندگی بشر است. دوست داشتن و محبوب بودن، هر دو مورد علاقه، محبوب و مطلوب انسان هاست.
مهرورزی، نه تنها در روابط انسانی دارای ارزش است، بلکه ریشه در مهرورزی الهی دارد. انسان و جهان مرهون و مدیون مهرورزی خدا هستند و بدون رحمت الهی، نه مخلوقی وجود دارد و نه خلقتی، نه پیام آوری ظهورمی کند، نه کتابی از آسمان نازل می گردد و نه انسان، راهی به سوی زندگی می یابد.

خداوند، کانون مرکزی همه رحمت ها، محبت ها و مهرورزی هاست و آفرینش، ریشه در رحمت و مهرورزی خدا دارد. او هم بهترین حبیب است و هم بهترین محبوب؛ هم رحیم است و هم رحمان و این دو صفت، در صدر تمام سوره های قرآن، علاوه بر متن بسیاری از آیات، تکرار شده اند. در قرآن کریم چهار بار از خداوند متعال به عنوان”ارحم الراحمین”؛ برترین مهربانان، یاد شده است. شاید یکی از امید بخش ترین آیات قرآن، آیه 12 سوره انعام باشد که در آن خداوند نوید می دهد که مهرورزی را برخویشتن حتمی کرده است.

خلقت، آیتی از مهربانی خداست و رسالت، شاهدی دیگر بر مهربانی های او و نزول قرآن کریم و دیگر کتاب های آسمانی، نشانه های رحمت عام او می باشند که زمینه را برای بهره گیری از رحمت خاص الهی فراهم می آورند.

رحمت الهی، بیکرانه است و مرزی برای مهربانی خدا نیست؛ “و رحمتی وسعت کلّ شیء”.
بشر با استفاده درست از رحمت عام خداوند، شایستگی ورود به میهمان سرای خاص او را در بهشت برین، پیدا می کند.
در روایات اسلامی آمده است که مردی به پیامبر اکرم(ص) گفت: دوست دارم پروردگارم مرا مورد محبت خویش قرار دهد؛ چه کاری باید انجام دهم؟

حضرت فرمود: “ارحم نفسک و ارحم خلق الله، یرحمک الله” بر جان خویش و بر خلق خدا، رحم کن تا مورد محبت و مهر الهی قرار گیری.
انسان ها به طور عام و به طور خاص، در دو راهی عذاب و رحمت الهی قرار دارند وکسی می تواند از عذاب الهی برهد و مشمول مهرورزی خدا شود که به خلق خدا محبت کند. تربیت و مدیریت کلان نظام هستی در دو جهان، به دست خداست و انسان، غیر از خدا، سرپرست و یاوری ندارد. کسی که انتظار مهرورزی از خدا دارد، باید با خلق خدا مهربان باشد.

مهرورزی به بندگان خدا:
دلت را با مهربانی و محبت و لطف واحسان نسب به مردم بپوشان اشعار به معنای پوشیدن و شعار به معنی زیر پیراهن است و کنایه ازاین است که رحمت و محبت و لطف تو نسبت به مردم ظاهری و بر اساس منافع وماصالح نباشد بلکه باید قلبی باشد و همه جان تو آکنده از مهربانی ومحبت و لطف نسبت به آنها باشد و نگذاری در دل تو ذره ای خشونت ، بغض و یا بی لطفی نسبت به آنها وجود داشته باشد .

مهرورزی بر رعایت حقوق متقابل ملت و دولت مبتنی است .
« و اعظم ماافترص سبحانه من تلک الحقوق ( التی افترضها لبعض الناس من علی بعض ) حق الوالی علی الرعییه و حق الرعیه علی الوالی فریضه فرضها الله سبحانه لکل علی کل فجعلها نظاماً لالفتهم و عزاً لدینهم.

بزرگترین و مهمترین حقوقی که خداوند میان مردم واجب نموده است ، حق رهبری بر مردم و حق مردم بر رهبری است . حقوقی که دارای منفعت متقابل است برای هریک بر دیگری و ای حقوق متقابل را نظام و سامانه ( سیستم ) الفت و همبستگی میان رهبر و مردم و موجب عزت دین قرار داد . اصول چهارگانه ای که دولت اصول گرا بعنوان پایه های مدیریت اجرایی کشور قرار داده است یعنی : عدالت گستری ، مهرورزی ، خدمتگذاری و تحول از عواملی است که الفت و پیوند و همبستگی بین رهبریت نظام و مردم را تحقق می بخشد مراد از رهبریت نظام ، شخص رهبر و کارگزاران حکومتی امور آنها را تدبیر می کند .

شایان توجه است که مهرورزی متقابل ملت و حکومت یکی از پایه های الفت و همبستگی ملی و دینی است . یعنی همانگونه که دولت باید به مردم مهرورزی کند ، مردم نیز باید به دولت مهرورزی نماید و دراینصورت است که الفت و همبستگی میان دولت و مردم بوجود می آید . ان شاءالله در پایان به وظایف مردم در برابر رهبری اصول چهارگانه دولت خواهیم پرداخت .

امیرالمومنین علی (ع) تحقق الفت و مهرورزی متقابل بین مردم و دولت را در چارچوب نظام و سامانه حقوق متقابل مردم و دولت دانسته اند و در اینصورت است که مهرورزی به الفت وهمبستگی باید از بین مردم و دولت منجر می شود.